Jaarverslaggeving gemeenten en provincies onder de loep

“Tijd voor eigen verantwoordelijkheid en beter inzicht in beleidsevaluatie”

Verantwoording en controle bij gemeenten en provincies blijft een actueel onderwerp waar veel over te doen is. Een goedkeurende verklaring bij het jaarverslag en de jaarrekening is bij gemeenten vanaf 2015 vanwege de verantwoording over het sociaal domein eerder uitzondering dan regel. Nadat de storm over het sociaal domein enigszins is gaan liggen is er in de afgelopen maanden een nieuw discussiepunt tussen gemeenten en accountants opgewaaid. Een discussiepunt dat ook bij de provincies actueel is. De betrouwbaarheid van het jaarverslag staat ter discussie. Dit voorjaar hebben de accountants op basis van de herziene standaard 720, gepubliceerd eind 2016 en van kracht met ingang van de jaarverslagen over de boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2016, de controle op het bestuurs/jaarverslag aangescherpt.

Controlestandaard 720 regelt de verantwoordelijkheden van de accountant met betrekking tot andere informatie opgenomen in het jaarverslag. Deze andere informatie betreft de informatie die niet in de jaarrekening staat, maar in het jaarverslag dat samen met de jaarrekening als één verantwoordingsdocument wordt opgesteld en openbaar gemaakt. Bij gemeenten en provincies gaat het hier om het jaarverslag, waarmee het College van GS en B&W zich verantwoorden over het gevoerde beleid, of wel de politieke beleidsevaluatie. Niet onbelangrijk dus dat deze informatie betrouwbaar tot stand gekomen is. Dit voorjaar hebben de accountants op basis van de herziene standaard 720, gepubliceerd eind 2016 en van kracht met ingang van de jaarverslagen over de boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2016, de controle op het bestuurs/jaarverslag aangescherpt. Standaard 720 schrijft voor dat de accountant de andere informatie dient te lezen, daarbij dient te overwegen of er inconsistenties met de jaarrekening bestaan. De toelichting in de Standaard onder A28 laat de te verrichten werkzaamheden over aan de professionele oordeelsvorming van de accountant. Bij geconstateerde afwijkingen, ofwel materiële inconsistenties, zal dit vermeld moeten worden in de controleverklaring van de accountant. Dit lijkt niet erg duidelijk en accountants zullen met de hete adem van de AFM in de nek geneigd zijn om op het jaarverslag meer werkzaamheden te verrichten dan voorgeschreven. Uit de reacties van een aantal gemeenten en de uitvraag aan informatie die accountants hebben gedaan lijkt dat het geval te zijn.

Het BBV schrijft voor aan welke eisen het jaarverslag of beter aan de programma-verantwoording en paragrafen gesteld worden. Het College van GS (provincies) of B&W (gemeenten) verantwoordt zich daarmee over de realisatie van het beleid. Per programma moet inzichtelijk worden gemaakt de mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerd, toegelicht aan de hand van tenminste de 39 beleidsindicatoren die de BBV voorschrijft. Verder moet worden toegelicht de wijze waarop getracht is de beoogde maatschappelijke effecten te bereiken en daarbij gerealiseerde baten en lasten.

Het College van GS (provincies) of B&W (gemeenten) is verantwoordelijk voor een betrouwbare verslaglegging over de vereiste informatie in het jaarverslag. In hoeverre zijn gemeenten en provincies daartoe in staat ? De informatie verstrekken lukt nog wel, maar het is de vraag in hoeverre de informatie in het jaarverslag voldoende betrouwbaar is. Er valt nog genoeg te doen in de wereld van informatievoorziening en beheersing bij provincies en gemeenten. Gelukkig pakken steeds meer decentrale overheden deze uitdaging met prioriteit op. Zo worden systemen geïmplementeerd om inzichtelijk te maken in welke mate de organisatie in control is en de betrouwbaarheid van de informatievoorziening gewaarborgd is. Risico’s en beheersmaatregelen worden inzichtelijk gemaakt en getoetst om zekerheid te verschaffen over de juiste opzet, het bestaan en de werking hiervan. Zo zien wij een toenemend aantal gemeenten en provincies die meer grip krijgen op de beheersorganisatie met het KeyControlDashboard. Een adequaat hulpmiddel dat op eenvoudige wijze gemeenten en provincies ondersteunt in deze ontwikkeling en de decentrale overheden naar een hoger beheersniveau helpt.

Zo krijgen wij in Nederland meer grip op de rechtmatige, maar zeker ook doelmatige besteding van overheidsgelden.. Ik wens gemeenten en provincies een accountant die met inachtneming van de voorschriften standaard 720 op praktisch wijze toepast. Daarnaast zullen gemeenten en provincies hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen voor een betrouwbare beleidsverantwoording. Daarbij zal inzichtelijk moeten zijn dat de beheersorganisatie ook voor de niet-financiële informatie in control is.

Meer lezen over dit onderwerp? Vraag het uitgebreide artikel aan met meer achtergronden en tips over deze nieuwe ontwikkelingen rond het jaarverslag van gemeenten en provincies.

 

Rob Ellermeijer
Associate
Key Control Dashboard